Business Model Canvas to szablon modelu biznesowego, który pozwala przeanalizować działalność przedsiębiorstwa w zaledwie kilku krokach. Czym dokładnie jest to narzędzie i jak można wykorzystać je w procesie projektowym UX?
Business Model Canvas – co to jest?
Business Model Canvas, czyli szablon modelu biznesowego to narzędzie, które umożliwia definiowanie, projektowanie oraz stworzenie ilustracji wizji biznesowych. Rozwiązanie to może sprawdzić się w każdym przedsiębiorstwie, bez względu na jego wielkość oraz rodzaj branży. Korzystają z niego zarówno duże korporacje oraz nowopowstałe start-upy.
Szablon modelu biznesowego daje możliwość opisania kluczowych dla działalności organizacji elementów w jednym miejscu, na zaledwie jednej kartce papieru. To skondensowana wiedza, z którą o wiele łatwiej jest szybko się zaznajomić, w porównaniu z długim i skomplikowanym planem biznesowym. Przedsiębiorstwa sięgają po to rozwiązanie m.in. dlatego, że wyróżnia się przejrzystością.
Business Model Canvas stworzył Alexander Osterwalder – przedsiębiorca ze Szwajcarii. Postanowił on dokonać analizy działalności firm z wielu branż, co umożliwiło mu określenie dziewięciu najważniejszych elementów funkcjonowania każdego biznesu. Obszarami tymi są klienci, oferta, infrastruktura oraz pozycja finansowa.
Jak wygląda szablon modelu biznesowego? Najczęściej powstaje on na zwykłej kartce papieru, podzielonej na dziewięć pól. Każde z nich stanowi jeden element, wyznaczony przez autora BMC. Wypełniając pola – uzyskujesz ilustrację zasad, budujących Twoje przedsiębiorstwo.
Szablon modelu biznesowego – jak wygląda?
Business Model Canvas to dziewięć pól, zawierających najważniejsze informacje odnośnie do działalności biznesu. Należy wypełnić je po kolei, od prawej do lewej strony. Podejście to umożliwia skupienie się na kwestiach dotyczących klientów oraz generowania przychodów, później natomiast – na zapleczu firmy. Podczas analizy możesz skorzystać z pytań pomocniczych, które upraszczają opracowanie optymalnego modelu. Dobrą praktyką jest wydrukowanie szablonu na papierze i podjęcie dyskusji z współpracownikami – tzw. burza mózgów.
Segmenty klientów
Przedsiębiorstwa bez klientów nie istnieją – nie przetrwają, jeśli ich produkty nie znajdują odbiorców. W pierwszej kolejności należy więc określić, jaka grupa ludzi jest tą docelową, do której firma chce dostarczać swoje usługi.
W tym celu należy przeprowadzić segmentację klientów, co pozwoli poznać ich potrzeby. Dobrze więc poznać jak najwięcej wspólnych cech danych grup odbiorców, np. płeć, wiek, miejsce zamieszkania. Zdefiniować warto jeden lub więcej segmentów, co pozwoli na uzyskanie szczegółowych informacji.
Jeśli potrzeby danej grupy są sprecyzowane i wymagają innej oferty – warto ją stworzyć, wyodrębniając kolejny segment. To prosta droga do stworzenia źródła dochodu. Z kolei innym segmentem są zbiorowości w obszarze struktury rentowności, a także grupy, do których dociera się różnymi kanałami dystrybucji.
Propozycja wartości
Kolejną kwestią do sprecyzowana jest wartość, którą niosą z sobą oferowane produkty i usługi. Propozycją wartości jest zbiór cech, które mają przekonać klienta do wybrania produktu Twojej firmy, a nie konkurencji. Powinny one zaspokajać jego potrzeby i rozwiązywać problemy konsumenta.
Wartościami mogą być korzyści, takie jak błyskawiczna dostawa produktu do domu, a także wrażenia z użytkowania platformy. Często związane są z jakością lub ceną, która może najmocniej przyciągać klientów. W przypadku jakości – cena zdaje się nie odgrywać aż takiej roli. Tu bardziej liczy się wykonanie, dbałość o szczegóły, ekskluzywność. Wartością, cenioną przez konsumentów może być także sama marka, która często świadczy o statusie majątkowym.
Wśród grupy klientów wyróżnić można również tych, którzy poszukują nowości, np. w świecie technologicznym. Produkty te zaspokajają coraz to nowe potrzeby, nawet te, o których istnieniu klienci nie wiedzieli. Ważny jest również design produktu, na który kupujący kładą coraz większy nacisk.
Kanały komunikacyjne
W tym momencie określić należy kanały, służące do dostarczenia odbiorcom danych. Wpływają one na relację z konkretnymi segmentami klientów. Mają podnosić świadomość o produktach oraz pomóc odbiorcom wyrobić sobie opinię o ofercie. Ich zadaniem jest umożliwienie dokonania zakupów, a także wsparcie posprzedażowe. Kanały te mogą występować w formie bezpośrednich (np. sklep internetowy) lub pośrednich (sklepy partnerskie).
Relacje z klientami
Element ten decyduje o doświadczeniach klienta z przedsiębiorstwem, jego zadowoleniu oraz celach firmy. Relacje z klientami powinny być zgodne ze wszystkimi składowymi modelu biznesowego. Przedsiębiorcy mogą zdecydować się na relacje bezpośrednie i zautomatyzowane. Te bezpośrednie obsługiwane są przez konsultanta, zautomatyzowane natomiast – np. przez chatboty.
Strumienie przychodów
Krokiem piątym jest określenie sposobu płatności i ceny, którą konsumenci będą płacić za oferowane usługi. W tym momencie wypisz wartość środków, które w każdym segmencie generuje firma. Pamiętaj, że mechanizmy cenowe w odmiennych strumieniach przychodów różnią się od siebie.
Kluczowe zasoby
Na tym etapie należy określić zasoby, niezbędne do stworzenia produktu lub usługi, zainteresowania klienta oraz wygenerowania przychodu. Najważniejszymi są zasoby fizyczne (takie jak maszyny, sprzęt, samochody), finansowe, intelektualne (np. prawa autorskie) oraz ludzkie.
Kluczowe działania
Nadszedł czas na wyznaczenie zasobów, które potrzebne są do wygenerowania przychodów oraz nawiązania relacji z konsumentami. W niektórych firmach będzie to produkcja, w innych – prowadzenie platformy, pomoc klientowi lub też prowadzenie usług internetowych.
Kluczowi partnerzy
To moment na wyróżnienie wykonawców, pracowników, dostawców i wszystkich, którzy umożliwiają prowadzenie działalności. Być może pewne korzyści daje współpraca z innymi przedsiębiorstwami, co owocuje dostępem do pewnych zasobów lub minimalizację kosztów, które generuje firma.
Struktura kosztów
Koszty określić można po dokonaniu analizy działania, zasobów oraz partnerów firmy. Struktura kosztów może koncentrować się wokół kosztów lub wartości. Firmy, które obrały model biznesowy ze strukturą kosztów, opartą na kosztach – będą je obniżać. W drugim przypadku – skupiają się na dostarczeniu konsumentom produktów wysokiej jakości.
Business Model Canvas – zalety
Dlaczego warto korzystać z Business Model Canvas? Ponieważ narzędzie to wyróżnia się wieloma zaletami:
- pozwala skupić się na potrzebach klientów, dopasować do nich ofertę, która spełni ich oczekiwania,
- najważniejsze dane o przedsiębiorstwie znajdują się w jednym miejscu,
- wszystkie pola mogą być szybko i łatwo modyfikowane, co pozwala na sprawdzenie różnych rozwiązań,
- to zwięzłe i przejrzyste źródło danych dla interesariuszy,
- można szybko zlokalizować słabe strony modelu oraz je zmodyfikować,
- najważniejsze elementy modelu biznesowego są określone, w związku z czym pozwalają uniknąć błędów,
- cały szablon modelu biznesowego to ogromna pomoc w podejmowaniu decyzji oraz zarządzaniu poszczególnymi procesami.
Business Model Canvas to jedynie schemat – musisz skonfigurować go tak, aby pomógł Ci przynosić jak największe korzyści. Nie opieraj się jedynie na sztywno określonych zasadach. Pamiętaj, aby dostosowywać się do zmian, zachodzących na rynku. Tylko wtedy Business Model Canvas będzie efektywny.
BMC to wstęp do odnalezienia pełnej wizji firmy. Jeśli jednak poszczególne elementy tworzą spójną całość – pomysł ma szanse na dochodowy sukces. Business Model Canvas pozwala sprawdzić, czy dobrze przemyślałeś temat.
Chcesz dowiedzieć się więcej o wykorzystaniu BMC w procesie projektowym? Interesuje Cię, na czym polega projektowanie UX? Jeśli tak – skontaktuj się z nami! Pomożemy Ci rozwinąć skrzydła.
